Zasady bezpieczeństwa dotyczące wysokiego napięcia — bezpieczna praca przy pojazdach elektrycznych

W celu ochrony pracowników warsztatów niemiecka ustawowa instytucja ubezpieczenia wypadkowego (DGUV) wymaga następujących kwalifikacji osób wykonujących prace przy pojazdach seryjnych z układami wysokiego napięcia i ich elementami.

Wszystkie dane znajdujące się w tej publikacji zostały zgromadzone i zestawione w drodze starannych badań. Nie możemy w związku z tym zagwarantować kompletności i aktualności udostępnionych przez nas informacji ani przyjąć za nie odpowiedzialności prawnej. Wszelka odpowiedzialność za szkody, w szczególności za szkody bezpośrednie i pośrednie, materialne i niematerialne wynikające z faktu wykorzystania lub niezgodnego z przeznaczeniem wykorzystania informacji, informacji niepełnych bądź informacji nieprawidłowych, o ile nie zostały one spowodowane umyślnym działaniem lub rażącym zaniedbaniem z naszej strony, jest wykluczona.

Ta tablica informacyjna uwzględnia głównie normy niemieckie i europejskie. Uwaga: obowiązujące przepisy prawne i przepisy bezpieczeństwa mogą się różnić w zależności od kraju.

Wymagania i przygotowania

• Specjalista musi mieć minimalne kwalifikacje na poziomie 2S.
• Odgrodzić i oznakować obszar roboczy.
• Upewnić się, że wszystkie niezbędne narzędzia pracy są dostępne: środki ochrony indywidualnej, przyrządy pomiarowe, informacje techniczne producentów itp.

Zapewnić brak napięcia zgodnie z wymogami DGUV („odłączenie od zasilania”)

• Upewnić się, że wtyk ładowania akumulatora jest odłączony od pojazdu.
• Sprawdzić pojazd i układ wysokonapięciowy, czy nie wykazują widocznych uszkodzeń.
• Wyłączyć zapłon i przechować kluczyk poza zasięgiem fal radiowych, zabezpieczony przed nieuprawnionym dostępem.
• Sprawdzić i założyć rękawice ochronno-izolacyjne (zgodne z EN 60903, EN 61482-1).
• Odłączyć akumulator 12 V lub 24 V.
• Dalszy sposób postępowania zgodnie z wymaganiami producenta.

• Przechować wtyk serwisowy / sieciowy zabezpieczony przed nieuprawnionym dostępem. Alternatywnie: zabezpieczyć kłódką lub zamykaną pokrywą główny wyłącznik akumulatora lub wtyk rozłączający obwód niskiego napięcia przed ponownym włączeniem.
• Zgodnie z zaleceniami producenta odczekać do rozładowania kondensatorów obwodu pośredniego w falowniku. Jeśli nie podano inaczej, odczekać co najmniej 10 minut.
• Dalszy sposób postępowania zgodnie z wymaganiami producenta.

• Sprawdzić brak napięcia odpowiednim przyrządem kontrolnym, np. 2-biegunowym testerem napięcia.
• Brak napięcia w systemie wysokiego napięcia należy sprawdzić na wszystkich przewodzących elementach, które mogą być pod napięciem. Przestrzegać wymagań producenta!
• Udokumentować brak napięcia.

Niebezpieczeństwo
Do czasu udowodnienia braku napięcia system uważany jest za znajdujący się pod napięciem! Nawet po odłączeniu od zasilania w akumulatorze wysokonapięciowym nadal nagromadzona jest energia.

Pojazdy z instalacją wysokonapięciową są wyposażone w sieć IT (IT = z francuskiego „Isolé Terre” = izolowana masa), czyli są one odizolowane od potencjału ziemi. Uziemienie aktywnych elementów nie zmniejsza niebezpieczeństwa. Baterie i akumulatory pojazdów elektrycznych (BEV), hybrydowych oraz pojazdów z ogniwami paliwowymi nie mogą być zwierane ani uziemiane! Zwarcie może spowodować uszkodzenie, pożar lub rozerwanie akumulatora.

Jeśli wymagane są prace przy elementach pod wysokim napięciem:

• Specjalista musi mieć kwalifikacje na poziomie 3S.
• Przykryć elementy pod napięciem, przy których nie są wykonywane żadne prace, np. stosując płachty elektroizolacyjne zgodnie z DIN EN 61112, VDE 0682-511.

Wszystkie elementy wysokonapięciowe są połączone ze sobą i z nadwoziem pojazdu (masą) przewodami wyrównania potencjałów. Wyrównuje to różnice potencjałów między elementami wysokiego napięcia. W przypadku uszkodzenia izolacji zapobiega to porażeniu prądem w przypadku dotknięcia karoserii lub obudowy elementów wysokiego napięcia.

Do sprawdzania przewodów wymagany jest odpowiedni przyrząd pomiarowy, pozwalający na pomiar bardzo małych rezystancji w zakresie miliomów. Standardowy multimetr nie nadaje się do takich pomiarów.
 

• Zmierzyć rezystancję między wszystkimi odsłoniętymi częściami przewodzącymi a masą elektryczną pojazdu.
• Prąd probierczy: co najmniej 200 mA
• Wartość zadana: poniżej 100 mΩ (zgodnie z ECE-R 100), przestrzegać wymogów producenta.

Pomiar rezystancji izolacji służy do sprawdzenia, czy elementy są wystarczająco izolowane lub czy występują przerwy w izolacji. W tym celu przyrząd pomiarowy wytwarza wysokie napięcie, aby wykryć możliwy prąd upływu. Rezystancja izolacji to napięcie pomiarowe podzielone przez całkowite natężenie prądu. Wartości podawane są w megaomach (MΩ) lub większych jednostkach.

„Zwykły” multimetr jest nieprzydatny. Pomiar może być wykonywany wyłącznie w stanie odłączonym od zasilania!
 

• Przygotowanie: patrz dokumentacja producenta!
• Ustawić odpowiedni zakres pomiarowy przyrządu pomiarowego (dokumentacja producenta).
• Pomiar rezystancji izolacji: 1. pomiar między plusem wysokiego napięcia (+) i masą pojazdu, 2. pomiar między minusem wysokiego napięcia (–) i masą pojazdu, każdorazowo w obu kierunkach (i ze zmianą biegunowości).

Nigdy nie mierzyć między plusem wysokiego napięcia (+) i minusem wysokiego napięcia (–)!
 

• Przyrząd pomiarowy wytwarza napięcie probiercze. Zmierzona rezystancja izolacji informuje o wytrzymałości izolacji. Wartość zadana: co najmniej 100 Ω/VDC (prąd stały) i 500 Ω/VAC (prąd przemienny), patrz dokumentacja producenta
• Zbyt niska wartość może wskazywać na uszkodzoną izolację kabla lub prądy upływowe.

Po zakończeniu wszystkich prac:

• Usunąć narzędzia, środki pomocnicze i pozostałe urządzenia z miejsca pracy i ze strefy zagrożenia.
• Ponownie anulować zasady bezpieczeństwa w odwrotnej kolejności.
• Przywrócić przewidziany bezpieczny stan eksploatacji zgodnie z wymogami producenta.
• Odczytać zapis pamięci błędów.

Niebezpieczeństwo
Nie wolno naprawiać wadliwych lub uszkodzonych kabli wysokiego napięcia. Należy je w całości wymienić.