Piston hasarlari
Yüksek yağ tüketimi
Diyagnoz (teşhis) bilgileri
Artan yağ tüketiminin nedenleri nelerdir? Yağ sıyırma segmanı yanlış monte edilirse sonuçları ne olur? Kanal tabanındaki çizikler nasıl oluşur? Kompresyon segmanlarının kenarları aşınmış mı? Pistonları tekrar kullanırken neden her zaman kompresyon segmanlarının segman yükseklik boşluğu kontrol edilmelidir? Cevapları burada bulabilirsiniz.
Bir motorun toplam yağ tüketimi esas itibariyle yağ tüketiminden (yanma odasında yanan yağ) ve yağ kaybından (sızdırmalar) ibarettir. Piston segmanları ve silindir duvarı üzerinden yanma odasına giren ve burada tüketilen yağ oranı, günümüzde görmezden gelinebilir. Motor bileşenlerinin, materyal bileşimlerinin ve üretim süreçlerinin sürekli olarak geliştirilmesiyle, silindir, piston, piston segmanlarında aşınmalar ve dolayısıyla yağ tüketimi de azalmaktadır. Elde edilebilen yüksek kilometre performansları ve krank tahrikinde azalmış olan hasar sayısı da durumun böyle olduğunu göstermektedir. Ancak yanma odasındaki yağ tüketimini tamamen önlemek mümkün değildir, sadece azaltmak mümkündür: Kaydırma ortakları olan pistonlar, piston segmanları ve silindir gömlekleri, sorunsuz bir şekilde çalıştırılabilmeleri için sürekli yağlanmalıdır. Yanma esnasında silindir duvarındaki yağ tabakası, sıcak yanmaya maruz kalır. Motor performansı, motor yükü, motor yağı kalitesi ve sıcaklığa bağlı olarak burada farklı miktarlarda motor yağı buharlaşır veya yanar. Piston, piston segmanları ve silindirlerde aşınma ve böylelikle yüksek yağ tüketiminin sebebi çoğu zaman parçalardan kaynaklanmaz. Hemen hemen daima dıştan etki eden bir olay parçaların aşınmasına neden olur: Karışım hazırlığında hatalar nedeniyle meydana helen yanma bozuklukları, dıştan motora giren kirler, yetersiz motor soğutması, yağ eksikliği, yanlış kalitede yağların kullanımı ve montaj hataları. Pistonlar ve silindirler ile ilgili detaylı hasar tarifleri için müteakip sayfalara bakınız.
 |
BILGI Yağ tüketimi konusu ile ilgili olarak ayrı “Yağ tüketimi ve yağ kaybı” broşürü sunulur. |
- Piston segmanlarında ve pistonlarda aşınma yok (Şek. 1).
- 3 parçalı yağ sıyırma segmanının genişleme yayının ucu kırılmış.
- Yağ sıyırma segmanının yiv tabanında çizikler.
Genişleme yayının üst üste bindirmeli montajı nedeniyle çevre uzunluğu kısalır. Sonuç: Genişleme yayı kırılır ve/veya lamellerde gerilim kaybı olur. Lameller artık silindir duvarına sıkı bir şekilde oturmaz ve artık yağı sıyırmaz. Yağ yanma odasına girer ve orada yanar. Sonuç: Aşırı yağ tüketimi.
- Yanlış yağ sıyırma segmanları.
- Montaj hatası.
|
DIKKAT Lamelli segmanlar monte edildikten sonra genişleme yayının her iki rengi de görünüyor olmalıdır. Bu işaretleme bu nedenle daima (ön montajlı piston segmanlarında da) pistonlar monte edilmeden önce kontrol edilmelidir (Şek. 2a). |
- Piston: Ateş segman setinde ve piston eteğinde ince, küçük boylamasına olukları olan, mat etek aşınma görüntüsü.
- Etekte aşınmış dairesel çizgiler.
- Kompresyon halkaları kenarlarında, özellikle birinci piston segmanında ve segman yivlerinin kenarlarında aşınma (Şek. 2b).
- Kompresyon halkalarının ve özellikle birinci piston segmanının segman yükseklik boşluğu çok fazla genişlemiş.
Yağ sirkülasyonunda aşındırıcı yabancı cisimler, pistonlarda ve piston halkalarında oluklara neden oluyor, piston eteğinde mat bir aşınma görüntüsü ve segman kenarlarında yuvarlanma izleri var (Şek. 4 ve 5). Çalışma yüzeylerinde ve kenarlarda aşınmış piston segmanları, silindirleri yanma odasına yağ girmesine karşı artık yeterli derecede sızdırmaz kılamaz. Aynı zamanda krank karterinde, pistonlardan geçen yanmış gazlardan dolayı basınç yükselir. Olası sonuç: Radyal mil keçelerinde, valf şaftı contalarında ve diğer sızdırmazlık yerlerinde yağ sızıntısı. Segman yivinde kir parçacıkları biriktiğinde, piston segmanlarında yuvarlanma izleri oluşur. Dönen piston segmanı, yiv içerisinde sürekli kir parçacığının üzerinden geçer ve bunun sonucunda üzerinde karakteristik yuvarlanma izleri oluşur.
- Yetersiz filtreleme nedeniyle emme havası ile birlikte motorun içine giren aşındırıcı kir parçacıkları, örn. aşağıdakiler sebebiyle:
- Mevcut olmayan, bozuk, deforme olmuş veya kötü bakım yapılmış hava filtreleri.
- Emme sistemi sızdırıyor, örn. deforme olmuş flanşlar, mevcut olmayan contalar veya bozuk ya da gözenekli hortumlar.
- Motorun rektifiye edilmesinin ardından geriye kalan kir parçacıkları mevcut. Çok kez motor parçalarına rektifiye işlemi esnasında kum veya cam parçacıkları püskürtülerek, yüzeyler inatçı tortulardan veya yanma artıklarından arındırılır. Püskürtme (huzme) artığı, malzemede biriktiğinde ve düzgün giderilmediğinde, motor çalışırken çözülebilir ve yıpratıcı aşınmaya neden olabilir. Şek. 6 ve 7‘deki mikroskobik görüntüler, polarize ışık altında kir sonucu bir hasarın olduğunu göstermektedir. Püskürtülen camların kırılmış parçaları ya da daha kırılmamış bütün cam bilyeler açıkça görünmektedir.
- Motorun alıştırma çalıştırması esnasında oluşan ve sonra ilerleyen zaman içinde geç yapılan ilk yağ değiştirme işleminde yağ sirkülasyonu üzerinden yine kayar parçalara ulaşan ve orada aşınmaya neden olan aşınma parçacıkları. Özellikle de keskin, yağ sıyıran piston segmanları kenarları hasar görür.
