jumpToMain

Powietrze i paliwo dla silnika: gaźnik

Od pierwszych pionierskich samochodów aż po późne lata 80-te dwudziestego wieku gaźnik stanowi integralną część silnika spalinowego. Jako system tworzący mieszankę przygotowuje on mieszankę paliwowo-powietrzną do spalania w silniku. Jest więc niejako „płucem“ silnika pojazdu mechanicznego. Największym producentem i dostawcą gaźników jest w tym okresie spółka Deutsche Vergaser Gesellschaft z siedzibą najpierw w Berlinie, a od 1947 roku w Neuss, która od roku 1978 działa pod nazwą Pierburg.

Przez pierwsze dekady ruchu samochodowego grupa producentów gaźników jest równie nieprzejrzysta co liczba producentów samochodów. Ich lista obejmuje cały alfabet, od A jak Amal do Z jak Zenith. Lata rozwoju przetrwa jednak zaledwie kilka typów i wariantów konstrukcyjnych. Należy do nich gaźnik skonstruowany w roku 1908 przez Marcela Mennessona, technika z paryskiej Société Solex, i zgłoszony w roku 1910 w biurze patentowym.
28483
Gaźnik Solex podbija w kolejnych latach świat automobilu, odgrywając główną rolę w historii firmy Pierburg – przynajmniej do momentu, w którym technologię gaźnikową zastępują standardowe dzisiaj systemy wtrysku paliwa.

Pierburg staje się prekursorem wielkoseryjnej produkcji gaźników w Niemczech. Już bardzo wcześnie rozpoznano tkwiący w gaźniku wielki potencjał motoryzacji różnych pojazdów lądowych, wodnych i powietrznych.
22975

Początek produkcji gaźników w Berlinie

Zręczność i osobista energia, z jakimi Bernhard Pierburg i jego syn Alfred walczą o licencję na produkcję gaźników Solex, tworzą podwaliny bezprzykładnego sukcesu, jaki nie ma sobie równych w całej historii niemieckiej branży poddostawców przemysłu motoryzacyjnego. Krok po kroku spółka Gebr. Pierburg AG wypracowuje sobie pozycję największego producenta gaźników w Rzeszy Niemieckiej.

Na niezmienne powodzenie niemieckich gaźników Solex nie wpływa nawet nadchodzący światowy kryzys. Gdy jednak w kłopoty wpada bank braci Pierburg, zagraża to egzystencji spółki Gebr. Pierburg AG, której akcje przejmuje towarzystwo powiernicze. Bernhardowi Pierburgowi udaje się wydzielić ze spółki Gebr. Pierburg AG licencję na produkcję gaźników oraz zakład produkcyjny przy ulicy Heidestraße i wnieść je aportem do utworzonej w roku 1931 nowej spółki: Deutsche Vergaser Gesellschaft (DVG) z siedzibą w Berlinie, kierowanej wówczas przez Alfreda Pierburga.

Szczególną zasługą Alfreda Pierburga jest szybkie zastosowanie gaźników Solex w pojazdach renomowanych niemieckich producentów, dzięki czemu zajmą wkrótce pozycję lidera na rynku niemieckim.
28489

Lata powojenne: gaźniki z Neuss

Podczas Drugiej Wojny Światowej zakład berliński zostaje zniszczony i wyrwany spod kontroli rodziny Pierburg. Dostaje się w ręce byłych pracowników, którzy próbują zrealizować własne pomysły. Do sporów dochodzi początkowo także wokół licencji na gaźniki Solex. Ale brytyjskie wojska okupacyjne też potrzebują specjalisty od gaźników, który zapewniłby wyposażanie i naprawę ich pojazdów, są więc zależne od wiedzy fachowej Alfreda Pierburga. W roku 1946 dowództwo główne wojsk brytyjskich stawia kierowników zakładu w Berlinie w obliczu całkiem nowej sytuacji: fabryka przy Heidestraße zostaje zwrócona rodzinie Pierburg. Należy do niej najważniejszy ciągle aktyw spółki DVG: licencja na produkcję gaźników, która zgodnie z wolą francuskich właścicieli jest teraz wyłączną własnością Alfreda Pierburga.

Podczas gdy w Berlinie ponownie rusza produkcja gaźników, Alfred Pierburg buduje w miejscowości Neuss przy ulicy Büdericher Straße nowy zakład, który rozpoczyna pracę w roku 1947.
28492
Gaźniki Solex ponownie opanowują niemiecki rynek samochodowy: największymi klientami spółki stają się
Mercedes-Benz, BMW, Ford, Glas, Borgward, Goliath – oraz oczywiście Volkswagen. W ciągu pierwszych lat działalności DVG powiela tylko pierwotne konstrukcje gaźników Solex. Ale technika wciąż się rozwija. Pierburg i jego pracownicy wkrótce zaczynają więc tworzyć nowe, oparte na wynikach własnych badań konstrukcje. Zajmują się zarówno problemem „obladzania gaźników“, jak i problemami z ich pracą na różnych wysokościach nad poziomem morza. Automatyczny rozrusznik zastępuje standardowy zasysacz, a w roku 1956 rozpoczyna się produkcja wielkoseryjna pierwszego gaźnika wieloprzelotowego, typu PAITA. Spełnia on wyśrubowane wymagania dotyczące jakości mieszanki w niższym zakresie prędkości obrotowej i wysokich przepustów przy pełnej mocy silnika.

Dochodzi do tego nowy, ważny wymóg: konieczność redukcji emisji substancji szkodliwych przez pojazd. Wprowadzane już od lat 60-tych dwudziestego wieku w USA, wymagające ustawodawstwo w zakresie emisji spalin zmusza konstruktorów do stworzenia specjalnych „gaźników spalinowych“, zapewniających znaczną redukcję emisji COx, HC i NOx.
Rozwój technologii gaźników
Od dnia wynalezienia gaźnika Solex przez Marcela Mennessona w roku 1910 techniczna zasada działania tego elementu silnika nie uległa zasadniczej zmianie. Samo ukute w pierwszych latach istnienia tej techniki pojęcie „gaźnik“ jest przy tym mylące. Prawidłowa nazwa tego urządzenia brzmi „wytwarzacz mieszanki paliwowej“: Zasada jego pracy polega na dozowaniu odpowiadających sytuacji roboczej i żądanej mocy silnika ilości powietrza oraz paliwa, jak najdokładniejsze rozpylanie paliwa, mieszanie go z powietrzem i doprowadzanie go przez kolektor wlotowy do cylindrów. To, co brzmi tutaj tak prosto, wymaga jednak ciągłych ulepszeń mających na celu zwiększenie sprawności i dostosowanie technologii produkcyjnych do ciągle rosnących ilości produkowanych urządzeń.

Pierwszy gaźnik marki Pierburg dla firmy Hanomag został jeszcze wyprodukowany z mosiądzu techniką odlewu piaskowego. Dopiero przejście na technikę odlewu ciśnieniowego i cynk jako materiał umożliwiły od roku 1930 masową produkcję gaźników. W tym okresie następuje też znaczna poprawa jakości rozrusznika: pierwsze gaźniki górnossące i poziome po raz pierwszy dostarczają do silnika mieszankę paliwową przez suwak obrotowy rozrusznika.
28486
Po Drugiej Wojnie Światowej postęp w dziedzinie gaźników nabiera skokowo tempa. Poprawa komfortu jazdy i osiągów samochodu stanowią przy tym cele tak samo ważne jak redukcja zużycia paliwa oraz ilości spalin. Zastosowanie gaźników podwójnych pozwala zwiększyć moc silników; w roku 1959 gaźnik z automatycznym rozrusznikiem po raz pierwszy zastępuje zasysacz w Garbusie.

Za kamień milowy uważa się stworzony w roku 1968 gaźnik CD, oparty na amerykańskim patencie Bendix-Stromberg. Innowacja ta, której aluminiowa obudowa odlewana jest w zakładach Kolbenschmidt w Neckarsulm i Hamburgu, po raz pierwszy zrywa z dotychczasową zasadą dysz stałych. Dzięki systemowi dysz adaptacyjnych można teraz uzyskać duże przepusty w przedziale maksymalnej prędkości obrotowej bez rezygnacji wysokiej jakości przejść w niższych zakresach prędkości obrotowej. Inne ulepszenia dotyczą zastosowania pomp przyspieszających oraz systemów wzbogacania mieszanki reagujących na obciążenie silnika.

Stopniowo jednak gaźnikom wyrasta groźny konkurent w postaci systemu wtryskowego: nowa generacja urządzeń, obejmująca typy Zenith 1B, 2B lub 2E, jest już gotowa do montażu elektronicznych obwodów regulacyjnych.
Koniec ery gaźnika
Jeszcze w roku 1967 dla Alfreda Pierburga oczywiste jest jedno: „Ludzie, którzy jeżdżą samochodami z systemem wtryskowym to snoby“. Zwycięskiego pochodu technologii wtryskowych nie da się już jednak zastrzymać. Znane z silników wysokoprężnych systemy wtryskowe stają się coraz częściej alternatywą wobec gaźnika również w silnikach benzynowych. Przemawiają za tym liczne argumenty. Systemy wtryskowe umożliwiają zależne od obciążenia sterowanie procesem spalania. Zwiększa to znacznie wydajność energetyczną nowoczesnych samochodów.

Dla firmy Pierburg oznacza to olbrzymi dylemat. Jej serce wciąż bije dla gaźnika, któremu zawdzięcza swoją pozycję. Mimo to spółka DVG podejmuje jednak w roku 1969 próbę wprowadzenia do produkcji seryjnej zaprojektowanego przez firmę Solex systemu wtryskowego. Trzy lata później, w roku 1972, DVG prezentuje nawet własny rajdowy układ wtryskowy Zenith. Ten bardzo chwalony przez prasę system pozostaje jednak jednostkowym wyczynem. Chociaż bilans mocy jednoznacznie przemawia za systemem wtryskowym, jego koszt jest nieporównywalny z kosztem gaźnika.

Z czasem jednak systemy wtryskowe stają się tańsze i wydajniejsze, podczas gdy gaźniki
coraz bardziej skomplikowane i coraz droższe. Producenci samochodów wytwarzają coraz mocniejsze silniki, a litera „E“ na klapie bagażnika staje się znakiem nowoczesności. W roku 1983 już 34 procent niemieckich silników posiada system wtryskowy – i udział ten stale rośnie. Ostatnią próbą utrzymania się na rynku gaźników, podjętą przez firmę Pierburg, jest wspólny projekt sterowanego elektronicznie gaźnika w ramach grupy Bosch-Pierburg-System-Gesellschaft (BPS).

Ten szczytowy punkt historii gaźnika oznacza zarazem jej koniec. Rynek nie akceptuje skomplikowanego systemu, projekt zostaje zakończony w roku 1987. Wprowadzenie regulowanych katalizatorów trójfunkcyjnych w roku 1992 oznacza - po wyprodukowaniu 75 milionów gaźników marki Pierburg - ostateczny koniec tej technologii: Pierburg musi znaleźć sposób na kompensację strat spowodowanych załamaniem popytu na gaźniki.
1928 Pierwszy gaźnik Solex wyprodukowany w Berlinie
1929 Pierwszy gaźnik podwójny dla limuzyn luksusowych​​​​​​​
1931 Założenie spółki Deutsche Vergaser Gesellschaft​​​​​​​
1947 Nowy początek firmy Pierburg w Neuss​​​​​​​
1955 Budowa zakładu APG przy ulicy Düsseldorfer Straße w Neuss​​​​​​​
1956 Pierwszy gaźnik wieloprzelotowy Solex​​​​​​​
1959 Pierwszy gaźnik z automatycznym korkiem
1967 Pierwsze skutki ustawodawstwa amerykańskiego w zakresie emisji  spalin
1969 Utworzenie centrum badawczo-rozwojowego​​​​​​​
1972 Początek produkcji nowej serii gaźników​​​​​​​
1975 Zakup fabryki gaźników w Nettetal​​​​​​​
1981 Prezentacja gaźnika elektronicznego
1989 Decyzja o wdrożeniu katalizatora trójfunkcyjnego
1995 Koniec produkcji seryjnej gaźników marki Pierburg w Europie

Headquarter

Wilhelm-Maybach-Straße 14-18

74196 Neuenstadt

Niemcy

Telefon: +49 (0) 7139 / 9376 - 33 33

Telefaks: +49 (0) 7139 / 9376 - 28 64

info@ms-motorservice.com
© 2024 MS Motorservice International GmbH