Nadtarcie
Opis
- Błyszczące, gładkie ślady tarcia półpłynnego przede wszystkim w obszarze obciążenia głównego
- Przesunięcia warstwy bieżnej lub ślizgowej aż do obszaru podcięcia, najczęściej w postaci rozciągnięć w kierunku obrotów
- Powstawanie rowków
Pośrodku łożyska widoczny jest błyszczący ślad tarcia półpłynnego, powiązany z powstawaniem rowków. Dochodzi do przesunięcia śladów przylegania aż do obszaru podcięcia.
Widoczny jest błyszczący ślad tarcia półpłynnego, powiązany z częściowym powstawaniem rowków. Powłoka nanoszona przez metalizowanie katodowe jest przesunięta aż do obszaru podcięcia. Obszar z zatartą już powłoką nanoszoną przez metalizowanie katodowe jest stopiony.
Ocena
Nadtarcia mogą rozwijać się ze śladów styku, powstających przy zintensyfikowaniu wpływu tarcia półpłynnego. Jeżeli stan ten jest tymczasowy, możliwe jest ich ponowne wyrównanie, co nie pogarsza sprawności łożyska. Ocena tego stanu jest jednak bardzo trudna. Gdy stan tarcia półpłynnego występuje długotrwale, nadtarcia ulegają utwardzeniu i może dojść do powstawania rowków na czopie. Konsekwencją są zatarcia danych panewek łożysk, przy czym wskutek obciążenia termicznego dochodzi do efektów zgrzewania panewki łożyska z czopem.
Możliwe przyczyny
- Kanał olejowy nie jest wolny: przyczyną może być nieprawidłowy montaż panewek łożysk lub zatkanie otworu oleju, do czego często dochodzi przy stosowaniu biopaliwa
- Zbyt mała szczelina smaru: wskutek tego niemożliwe jest wytworzenie nośnej warstwy smaru. Przyczyna: nieprawidłowości kształtu i geometrii wału lub czopa bądź skrzywienie wału korbowego
- Zbyt duża szczelina smaru: nie jest osiągane ciśnienie hydrodynamiczne wymagane do stworzenia nośnej warstwy smaru
- Zbyt niski poziom oleju lub zbyt niskie ciśnienie oleju
- Zatkany filtr oleju
- Uszkodzona pompa oleju
- Nieszczelności przewodów olejowych
- Przeciążenie łożysk: obciążenie powyżej parametrów konstrukcyjnych. Przyczyny: np. tuning chipowy lub zatarcie tłoków
- Oddziaływanie cząstek stałych: cząstki stałe dostają się do szczeliny łożyskowej i powodują nadtarcie czopa i łożyska. W przypadku osadzania lub powstawania rowków pojawiają się krawędzie, co prowadzi do znacznego zwiększenia tarcia półpłynnego
Środki zaradcze
Nadtarcia mogą doprowadzi do zatarcia łożyska. Dlatego ważna jest wymiana łożyska oraz usunięcie przyczyny:
- Sprawdzić, czy wszystkie kanały olejowe są wolne i drożne
- Sprawdzić rzeczywisty luz łożyskowy: jeżeli nie mieści się on w przedziale tolerancji, przyczyną są często błędy kształtu i geometrii
- Sprawdzić sprawność filtra oleju, zawsze przeprowadzać wymianę oleju i filtra oleju zgodnie z wymaganiami producenta
- Sprawdzić i ewentualnie wyregulować poziom oleju i ciśnienie oleju
- Sprawdzić sprawność pompy oleju
- Sprawdzić szczelność przewodów oleju
- Sprawdzić obciążenie poszczególnych łożysk
- Sprawdzić osadzanie cząstek stałych w całym zestawie łożyskowym: jeżeli występują wgniecione cząstki stałe, ich oddziaływanie mogło doprowadzić do nadtarcia